Margbreytileg sannfæring

Fjórum nýjum þingmönnum undir merkjum Borgarahreyfingarinnar skolaði á þing í vor á öldu lýðræðsvakningar í kjölfar hinnar svokölluðu búsáhaldabyltingar. Ekki skal lítið úr því gert að því fylgir vafalaust mikið álag að standa undir þeim fjölbreyttu væntingum sem eru gerðar til þingmanna sem kosnir eru á þing í kjölfar slíkrar byltingar.

Það er ekki lítið verk að vera boðberar nýrra tíma, siðbótar, lýðræðisumbóta og heiðarlegra stjórnmála - ekki heiglum hent gæti maður freistast til að segja. Að mati margra þeirra, sem mjög svo töluðu fyrir siðbót í íslenskri pólitík í aðdraganda kosninga, var forsenda þess að nýir tímar gætu haldið innreið sína í íslenska póltík sú að fram kæmi fram ný hreyfing, sem ætti ekkert skylt við hinn alræmda fjórflokk.

Þrælslund og ótti þingmanna fjórflokksins alræmda við að ganga gegn flokksviljanum í gegnum árin hefði verið svo takmarkalaus að nánast enginn þingmaður fjórflokksins alræmda hefur nokkurn tímann greitt atkvæði samkvæmt títtnefndri sannfæringu - eingöngu eftir flokkslínum.  Sennilega er þetta eilítil oftúlkun hjá mér en engu að síður var það svo að fólk taldi að siðbót og lýðræðisumbótum yrði ekki hægt að berjast fyrir innan gamla flokkakerfisins.

Margt af þessu má eflaust til sanns vegar færa. Flokkarnir hafa t.d. alltaf átt erfitt með að koma á stjórnarskrárbreytingum - þar hafa þröngir hagsmunir þingmannanna sjálfra oft ráðið för. Síðustu ár hafa Evrópumálin líka þvælst fyrir flokkunum. Þeir hafa ekki getað klárað þau mál sjálfir og hafa líka reynst óviljugir til þess að eftirláta kjósendum að leiða þau til lykta. Í þeim málum hafa sumir flokkar viljað láta flokkshagsmuni ganga framar þjóðarhag. En með samþykkt Alþingis í dag er sem betur fer búið að brjóta það ægivald á bak aftur.

En framganga þingmanna Borgarahreyfingarinnar - sem voru um margt efnilegir og mörgum þóttu þeir vera sem ferskur andvari um sali hins staðnaða Alþingis - í umræðunum um ESB tillögu ríkisstjórnarinnar hefur verið með þeim hætti að vafalaust velta margir því núna fyrir sér hvort ekki hafi verið betur heima setið en af stað farið. Það er a.m.k. erfitt að færa gild rök fyrir því að frammistaðan hafi verið í samræmi við hugmyndir fólks um siðbót og lýðræðisumbætur í íslenskum stjórnmálum.

Það þarf því ekki að undra að mikil ólga sé innan Borgarahreyfingarinnar vegna málsins. En til þess að allrar sanngirni sé gætt er rétt að halda því til haga að ekki tók allur þingflokkur hreyfingarinnar þátt í þessari undarlegu hrossakaupa - og kúgunarpólitík. Þráinn Bertelsson ákvað að standa með sannfæringu sinni og þjóðinni.

Skemmtilegur leikur

Þrautakóngur er skemmtilegur leikur. Börn og ungmenni  hafa skemmt sér í þessum leik kynslóð fram af kynslóð. Leikurinn felst í því að stjórnandinn (þrautakóngurinn) í leiknum hleypur með hóp fólks á eftir sér og hópurinn á fylgja þrautakóngnum eftir og líkja eftir öllum hreyfingum hans. Þetta er ekki alltaf auðvelt fyrir hópinn og villast sumir af leið. Eftir því sem þrautakónginum tekst að rugla fleiri úr hópnum í ríminu þeim mun betri er hann talinn vera.

Besti þrautakóngurinn í íslenskum stjórnmálum í dag er Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins. Honum hefur tekist að hafa svo margar skoðanir í Evrópumálum að fylgismenn eiga erfitt með að átta sig á þeim öllum - og hafa sumir fylgismenn hans villst af leið. Hann hefur sveigt frá hægri til vinstri með fimlegum hreyfingum, hlaupið af krafti beint af augum og svo - án nokkurrar viðvörunar - hefur hann komið öllum að óvörum með því að hlaupa aftur á bak. Þetta gera aðeins bestu þrautakóngar enda hafa margir fylgismenn hans staðið einir eftir á pólitískum berangri eftir árangurslausar tilraunir til þess að fylgja þrautakónginum eftir.

Einn úr hópnum (þingmaður úr Eyjum), sem reynt hefur að elta kónginn, telur t.d. að innganga í ESB jafngildi því að ganga í hið nýja Sovét á meðan annar fylgismaður (stærðfræðingur og frændi kóngsins) telur að hafni þingið aðildarviðræðum sé það „uppskrift að áframhaldandi stöðnun og þrengingum þjóðarinnar um langa framtíð" - og spyr í kjölfarið hver vilji bera ábyrgð á því.

Eins og áður segir þá er takmark þrautakóngsins að rugla eins marga úr hópnum í ríminu og ljóst að það markmið hefur fullkomlega náðst í þessu tilvikum. Eflaust er erfitt að finna dæmi um aðra eins frammistöðu.

Þrautakóngur er samt sama marki brenndur og aðrir leikir. Maður fær leið á honum ef hann er langdreginn.

Hvenær sækir maður um aðild og hvenær sækir maður ekki um aðild?

Það er sennilega erfitt starf að vera þingmaður í dag. Endurreisnin í kjölfar hrunsins á haustdögum er þungt í vöfum og gengur hægt enda gríðarstórt verkefni. Auk þess er ljóst að aðgerðirnar sem grípa þarf til í ríkisfjármálunum í tengslum við endurreisnina verða ekki til vinsælda fallnar.

Þar fyrir utan er líka verið að ræða mjög stór mál á þessu sumarþingi, svo stór að einhverjir þingmenn - þrátt fyrir átta vikna umræður í nefnd - eiga erfitt með að átta sig á grundvallaratriðum þeirra - misskildu bara allt saman.

ICE SAVE málið og þingsályktunartillaga um aðildarumsókn að ESB eru fyrirferðarmikil mál og skiljanlegt að einstaka þingmenn eigi erfitt með að meðtaka allar nauðsynlegar upplýsingar - t.d. hvað felst í orðinu aðildarumsókn. Þýðir það kannski í rauninni könnunarviðræður en ekki að sækja um aðild að einhverju? Þetta er misskilningur sem Georg Bjarnfreðarson ætti jafnvel erfitt með að toppa.

Útlit er fyrir að núna sé þingmeirihluti til staðar fyrir aðildarumsókn að ESB. Því ber að fagna. Þar með er búið að setja þetta flókna og erfiða mál í ákveðinn farveg og það verður síðan verkefni kjósenda að skera endanlega úr um það hvort við göngum í ESB eða ekki. Einfaldara getur það varla verið. Alþingi á vera duglegra að skjóta málum, sem stjórnmálaflokkum er um megn að leysa, til þjóðarinnar með þessum hætti.

Annað atriði í umræðunni um ESB sem gerir starf þingmannsins svolítið flókið um þessar mundir er að þeir fá misvísandi skilaboð úr umhverfinu og sótt er að þeim úr gagnstæðum áttum. 

Sumum þingmönnum er sagt að þeir verði að greiða atkvæði í samræmi sannfæringu sína en öðrum er sagt að þeir megi ekki ganga gegn flokkssamþykktum. Sannfæringarrökunum er beint að þeim þingmönnum VG, sem ætla greiða þingsályktunartillögu ríkisstjórnarinnar atkvæði sitt, en flokkssamþykktunum er beint að þeim þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, sem áður hafa lýst yfir stuðningi við aðildarviðræður. Erfitt er því að átta sig á því hvert leiðarljós þingmanna á yfir höfuð að vera.

Hjá eindregnum andstæðingum ESB finnst mér þó meginstefið vera það að þingmenn VG eiga að fylgja sinni eigin sannfæringu en þingmenn Sjálfstæðisflokksins eiga að fylgja flokkssamþykktum. Slík formúla ætti væntanlega - að þeirra mati - að tryggja rétta útkomu, þ.e. að koma í veg fyrir að þjóðin fái að taka upplýsta ákvörðun um þann samning sem kæmi út úr aðildarviðræðum.  

Að ábyrgjast annarra manna skuldir

Öll þekkjum við fólk sem virðist alltaf vera tilbúið að leita allra leiða til þess að komast hjá því að borga. Slíku fólki vilja flestir sneiða hjá ef þess er nokkur kostur - hvað þá að eiga viðskipti við slíkt fólk. Fólk af þessu sauðahúsi beitir gjarnan fyrir sig smásmugulegum lagatæknilegum rökum sem eiga að styrkja málstað þess - skítt með siðferðislegar skyldur eða anda laganna, ef lagabókstafurinn er okkur í hag þá skulum við nota hann. Ef sjónarmið eins og þessi væru ríkjandi í ICE SAVE deilunni þá er hætt við því að eins færi fyrir Íslendingum og því fólki, sem alltaf vill komast hjá því að borga - sneitt yrði hjá okkur í alþjóðaviðskiptum. Hver vill eiga viðskipti við þjóð sem ekki stendur við skuldbindingar sínar og er alltaf tilbúin að hengja sig í lagabókstaf til þess að komast hjá því að borga - jafnvel þótt stjórnvöld hafi margítrekað haldið hinu gagnstæða fram.

Þungur dómur yfir einkavæðingunni

Það er fullkomlega skiljanlegt að íslenskir skattgreiðendur vilji ekki bera ábyrgð á skuldum óreiðumanna í útlöndum eins og bankastjórarnir og eigendur bankanna voru kallaðir í frægu Kastljósviðtali skömmu eftir fall bankanna. Harðari dóm yfir einkavæðingu bankanna í upphafi aldarinnar er varla hægt að hugsa sér. En þessi harði dómur vakti sérstaka athygli vegna þess að hann kom frá manninum, sem öðrum fremur var áhrifavaldur í sölu ríkisbankanna. Ekki seldi hann óreiðumönnum bankana? Ég kýs að líta svo á að þeim, sem stýrðu sölu ríkisbankanna, hafi ekki verið kunnugt að um óreiðumenn væri að ræða þegar bankarnir voru einkavæddir 2002 - þó svo annað hafi komið í ljós sbr. fyrrnefnt Kastljósviðtal. Hafi þeir aðilar, sem stýrðu einkavæðingarferlinu, hins vegar haft minnstu efasemdir um getu kaupendanna til þess að stýra bönkum gætu einhverjir freistast til að yfirfæra þau þungu orð og þá þungu dóma, sem nú heyrast í umæðunni, um fólkið sem er upptekið við að moka annarra manna flór, á lykilmennina sem stóðu í brúnni þegar viðskiptabankarnir voru einkavæddir. „Ákvörðunin" um að binda íslensku þjóðina á skuldaklafa og að skuldsetja ófæddar kynslóðir Íslendinga var ekki tekin með því samkomulagi sem núna er rætt á Alþingi heldur með stórgallaðri einkavinavæðingu ríkisbankanna fyrir nokkrum árum. Það hefur reynst okkur dýrkeypt að í einkavæðingu bankanna var lögð alveg sérstök áhersla á að eftir stæði a.m.k. einn banki í eigu manna í kallfæri við Flokkinn. Til þess að koma í veg að nokkur misskilningur myndi eiga sér stað í samskiptum bankastjórnarinnar og Flokksins var framkvæmdastjóri Flokksins gerður að varaformanni bankastjórnarinnar. Fjármálaráðherra hefur sterk rök fyrir því að þeir 11 milljarðar sem fengust við sölu Landsbankans séu að reynast þjóðarbúinu dýrustu milljarðarnir í sögu lýðveldisins - og til þess að kóróna vitleysuna fara Björgúlfsfeðgar nú fram á það við Nýja Kaupþing að um helmingur skuldar þeirra vegna kaupanna á Landsbankanum verði afskrifaður.

Ábyrgð íslenskra stjórnvalda

Eins ömurlegt og það er fyrir íslenska skattgreiðendur að greiða skuldir sem þeir stofnuðu ekki til verður ekki framhjá því litið að ábyrgð íslenskra stjórnvalda í þessu máli er mikil. Fyrst ber auðvitað að nefna að einkavæðing íslensku bankanna brást algjörlega. Íslenskir eftirlitsaðilar brugðust líka og leyfðu Landsbankanum m.a. að stofna útibú í Bretlandi og Hollandi, sem ætlað var að safna innlánum, fullir meðvitundar um að þá væri verið að skuldbinda Tryggingasjóð innistæðueigenda á Íslandi. Seðlabankinn afnam líka bindiskyldu bankanna og kynnti þar með enn frekar undir innlánasöfnun þeirra á erlendri grund.  Bresk og hollensk stjórnvöld þrýstu á að ICE SAVE reikningarnir yrðu færðir í dótturfélög og yrðu þar með á ábyrgð þarlendra tryggingasjóða en við þeim tilmælum var ekki brugðist. Einnig hafa íslensk stjórnvöld margítrekað að þau myndu styðja við Tryggingasjóðinn til þess að hann gæti staðið við lágmarksskuldbindingar sínar gagnvart innistæðueigendum samkvæmt tilskipun Evrópusambandsins sem innleidd var í íslensk lög 1999. Þessi upptalning sýnir svo ekki verður um villst að íslensk stjórnvöld bera mikla ábyrgð í þessu máli.

Samkomulag forsenda alþjóðlegrar samvinnu

Veigamestu rökin fyrir því að hafna ekki því samkomulagi, sem nú liggur á borðinu, á milli Íslendinga annars vegar og Breta og Hollendinga hins vegar eru hin pólitísku rök - fyrir utan það að dómstólaleiðin er ekki fær leið. Viðsemjendur okkar, önnur ESB ríki og Noregur hafa ekki fallist á að fara dómstólaleiðina og þá er sú leið ekki fær þar sem báðir aðilar verða vera sammála um þá leið til þess að hún sé fær.

Ákvörðun um að hafna samkomulaginu er ávísun á einangrun Íslands frá alþjóðasamfélaginu. Einangrun landsins mun ekki stuðla að skjótari endurreisn. Fyrirgreiðsla AGS er háð samkomulagi um ICE SAVE skuldbindingarnar og lánafyrirgreiðsla annarra landa er háð samstarfinu við AGS. Þannig að það er margt sem hangir á spýtunni vegna þessarar ákvörðunar og þingmenn geta ekki leyft sér þann munað að horfa á samningana við Breta og Hollendingar sem einangrað fyrirbæri vegna þess að samningarnir eru forsenda áframhaldandi samstarfs við alþjóðasamfélagið.

Þetta vita þingmenn og þess vegna talar núna nánast enginn um að ekki eigi að semja við Hollendinga og Breta heldur er deilt um það hvort samningurinn sé ásættanlegur. Þetta er mikilvægt að hafa í huga - það er nánast algjör pólitísk samstaða á Alþingi um að fara samningaleiðina. Hvort okkur bjóðast betri samningar ef Alþingi fellir samninginn sem núna er verið að ræða á þingi er erfitt að fullyrða um. Allt eins má segja að okkur byðist lakari samningur en þessi. Þess vegna er talsvert hættuspil að fella samninginn og reyna að semja upp á nýtt. Hugsanlegt er að ná mætti betri samningum í annarri lotu en allt eins má færa rök fyrir því að okkur byðist verri samningur. Mikilvægast er að eyða óvissu sem allra fyrst enda er það grundvallarforsenda fyrir áframhaldandi endurreisnarstarfi. Þannig geta stjórnvöld og atvinnulíf líka farið að einbeita sér að öðrum þáttum endurreisnarinnar án þess að eiga það á hættu að litið verði á Íslendinga og íslensk fyrirtæki eins og manninn, sem alltaf er tilbúinn að leita leiða til þess að komast hjá því að borga.

Sjálfstæðisflokkurinn lofar öðru efnahagshruni

Hef birt efitirfarandi pistil á á nokkrum veflmiðlum í ljósi hræðuáróðurs bæjarstjóra á vegum Íhaldsins undanfarna daga:

Ef Elliði Vignisson, Halldór Halldórsson og Kristinn Jónasson, sem hingað til hafa verið taldir málsmetandi bæjarstjórar, væru vinstri menn myndu fyrirsagnirnar á greinum þeirra vera í líkingu við þá yfirskrift sem er á þessu litla greinarkorni. Málefnafátækt og hræðlsuáróður Sjálfstæðismanna náði áður óþekktum hæðum með grein þeirra félaga á eyjar.net, rikivatnajökuls.is og í Morgunblaðinu síðastliðinn laugardag - hefur þó ýmislegt litið dagsins ljós úr þeim herbúðum í kosningabaráttunni. Ekki kom greinin algjörlega á óvart þar sem hún kemur í beinu framhaldi af hinni grímulausu varðstöðu Sjálfstæðisflokksins á Alþingi um sérhagsmuni og völd þar sem Sjálfstæðisflokkurinn lagðist flatur gegn ákvæði í stjórnarskrá um auðlindir í þjóðareign og lýsti einnig yfir fullnaðarsigri á lýðræðisumbótum í stjórnarskrármálinu á Alþingi.

Feigðarflan bæjarstjóranna

Bæjarstjórarnir þrír, sem vilja vafalaust áfram teljast til málsmetandi bæjarstjóra, beita gamalkunnu bragði, sem Davíð Oddsson - átrúnaðargoð þeirra - beitti gjarnan; að uppnefna andstæðinga sína eða það sem andstæðingarnir boðuðu. Það gera þeir til þess að renna stoðum undir þá kenningu sína að vinstri flokkarnir - og þá alveg sérstaklega Samfylkingin - ætli sér að leggja sjávarútveg á Íslandi í rúst - hvorki meira né minna.

Heimska Samfylkingarfólks er auðvitað mjög skiljanleg vegna þess að í henni er ekkert nema eitthvað mennta  - og menningarelítufólk úr 101 Reykjavík sem ekkert veit í sinn haus - fólk sem heldur að mjólkin komi úr fernunni og að peningarnir verði til í bönkunum. Í Samfylkingunni er auðvitað ekkert fólk af landsbyggðinni sem sviðið hefur það mikla óréttlæti sem kvótakerfið hefur stuðlað að, ekkert venjulegt launafólk sem hefur blöskrað að nokkrir einstaklingar hafi getað auðgast óheyrilega og lagt heilu byggðalögin í rúst með því að selja afaheimildirnar og auðvitað ekkert fólk af landsbyggðinni sem ber velferð sinnar heimabyggðar fyrir brjósti. Því þá væri það að styðja við hina svokölluðu feigðarleið - eins og bæjarstjórarnir uppnefna sjávarútvegsstefnu Samfylkingarinnar svo smekklega.

Röksemdafærsla bæjarstjóranna stenst enga skoðun vegna þess að þeir byggja afstöðu sína á því að kvótastaðan í þeirra heimabyggð er sterk. Ef breyting yrði á því - og það getur alltaf gerst í núverandi kerfi - yrðu þeir fyrstu mennirinir til þess að heimsækja Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætisráðherra í 101 Reykjavík og krefjast aðgerða. Þá myndu þessir ágætu bæjarstjórar vakna upp við vondan draum og átta sig á því, að sá leiðangur sem þeir lögðu upp í fyrir kosningarnar 2009, þar sem hræðsluáróður og varðstaðan um völd og sérhagsmuni voru leiðarljósin, reyndist mikið feigðarflan.

Það er einmitt vegna þessarar stöðugu óvissu sem byggðirnar búa við að Samfylkingin leggur til sáttargjörð í sjávarútvegi. Sáttargjörð í sjávarútvegi er einnig mikilvæg til þess að koma í veg fyrir að hægt sé að veðsetja óveiddan fiskinn í sjónum - sameign þjóðarinnar - en brask með aflaheimildirnar var einn þeirra þátta sem stuðluðu að eigna - og fjármálabólunni, sem endaði með efnahagshruni á haustdögum 2008. Allar breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu verða að miða að því að koma í veg fyrir að slíkt geti gerst aftur og tryggja stöðu og afkomu byggðanna um allt land.

Stefnuleysi Sjálfstæðisflokksins

Eina sem hægt er að taka undir með bæjarstjórunum er að kosningabaráttan hefur ekki snúist nógu mikið um málefnin. En þar er fyrst og síðast um að kenna getu - og stefnuleysi Sjálfstæðisflokksins sem leitar þá í smiðju skrímsladeildarinnar sinnar sem hefur í nógu að snúast við útbúa hræðsluáróðurinn til þess að breiða yfir málefnafátæktina í Valhöll. Sjálfstæðisflokkurinn er klofinn í herðar niður í stærsta pólítíska máli samtímans, sem er spurningin um stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna - ESB - og í gjaldmiðilsmálum. Og á meðan Íhaldið skilar auðu í þessum málum má færa rök fyrir því að flokkurinn stefni í áttina að nýju efnahagshruni - eins og Benedikt Jóhannesson hefur bent á.

Niðurstaðan er því sú að bæjarstjórarnir þrír hafa tekið sér stöðu með sérhagsmunum gegn almannahagsmunum. Með slíka málefnastöðu þarf ekki að undra að Sjálfstæðismenn - eins og bæjarstjórarnir þrír - veigri sér við því að ræða málefnin enda hafa þeir ekki upp á neinar lausnir að bjóða og þegar staðan er þannig er þægilegra að halda uppi hræðsluáróðri. Það er erindi Sjálfstæðisflokksins í stjórnmálum í dag.

 

Árni Rúnar Þorvaldsson

Höf. er formaður bæjarráðs Hornafjarðar

Skipar 7. sæti á lista Samfylkingarinnnar í Suðurkjördæmi

Aðeins einn valkostur fyrir stuðningsmenn aðildarviðræðna

Það er deginum ljósara að ef stuðningsmönnum umsóknar að ESB á verða nokkuð ágengt þá verður staða Samfylkingarinnar að vera mjög sterk eftir kosningar. Samfylkingin er eini flokkurinn sem hefur sagt með skýrum og afdráttarlausum hætti að sækja eigi um aðild að ESB, stefna að upptöku Evru með inngöngu í myntbandalag ESB ríkjanna og leggja aðildarsamning undir dóm kjósenda í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Það er ekki lengur hægt að skjóta framtíðinni á frest. Við verðum að takast á við þetta brýnasta og stærsta mál dagsins í dag. ESB aðildarviðræður eru ekki allsherjarlausn en segja má að það verði engin trúverðug lausn á vanda dagsins í dag án aðildarviðræðna.

Andstæðingar og stuðningsmenn aðildar geta rifist í þúsund ár í viðbót. En íslenskur almenningur og atvinnulífið á rétt á því að sjá hvað kemur út úr aðildarviðræðum og segja sitt álit á því. Nú er komið að þvi - ekki er hægt að bíða lengur. Stjórnmálaflokkar geta ekki lengur staðið í vegi fyrir þessu réttlætismáli - þjóðin á rétt á því að segja sína skoðun á málinu.

Krónan er á líknardeild, stærstur hluti atvinnulífsins og verkalýðshreyfingin kalla á aðildarviðræður og þeir stjórnamálaflokkar sem ekki vilja fara í aðildarviðræður skila auðu í gjaldmiðilsmálum þjóðarinnar - þeir eru án peningamálastefnu sem er stærsta spurniningin sem framboðin verða að svara í þessari kosningabaráttu.

Eina leiðin fyrir þá sem vilja koma Evrópumálunum áleiðis í þessum kosningum er því að kjósa Samfylkinguna.

Evrópumálin komin á flug

Það hlaut að koma að því í þessari kosningabaráttu að stóru málin fengju eitthvað vægi. Við höfum eytt alltof miklum tíma í hræðsluáróður Sjálfstæðisflokksins um skattahækkanir, fyrningarleið og ESB. Þannig málflutningur hefur dregið athyglina frá stóru málunum - enda vilja Sjálfstæðismenn ekki ræða Evrópumálin þar sem þeir eru klofnir í herðar niður í þeim. En það á ekki að stjórna umræðunni en hefur því miður gert það.

En grein Benedikts Jóhannessonar í Morgunblaðinu fyrir helgi hleypti heldur betur tímabæru lífi í umræðunar og fólk virtist loksins átta sig á mikilvægi málsins. Okkur vantar nothæfan gjaldmiðil og eðlilegasta og raunhæfasta leiðin til þess að bregaðst við því er sú að hefja aðildarviðræður við ESB og stefna að upptöku Evru. Aðrar leiðir eru einfaldlega villuljós sett fram til þess að tefja og rugla umræðuna.

Staðan er einfaldlega þannig að ef okkur auðnast ekki á næstu vikum og mánuðum að sækja um aðild að ESB og setja með því stefnuna á upptöku Evru þá stefnum við hraðbyri í annað efnahagshrun. Það er sorglegt ef það gerist vegna þess að við vitum núna hver leiðin til þess að koma í veg fyrir það er, þ.e. að sækja um aðild að ESB, tengja krónuna við Evru og stefna að upptöku Evru með því að gerast fullgildir meðlimir í myntbandalagi ESB.

Fullnaðarsigur sérhagsmunanna

Hótanir Sjálfstæðismanna um málþóf hafa borið árangur og það telja þeir vera fullnaðarsigur. Þeirra sigur er sigur sérhagsmunanna yfir almannahagsmunum og það er auðvitað gott fyrir kjósendurr að sjá núna fyrir kosingar hversu mikla hamingju þessi sigur sérhagsmunanna veitir þeim - og hvar tryggð þeirra liggur.

Fullnaðarsigur Íhaldsins fólst í því að koma í veg fyrir lýðræðislega afgreiðslu þingsins á eðlilegum og sanngjörnum breytingum á stjórnarskránni, sem allir flokkar á Alþingi nema Sjálfstæðisflokkurinn, eru sammála um. Þetta tókst þeim með því að hóta málþófi.

Það sem þeim tókst m.a. að koma í veg var:

1. Að afnema varanlega vald til að gefa eða selja einkaaðilum
sameiginlegar auðlindir þjóðarinnar.
2. Færa almenningi vald til að geta haft bein áhrif á mál milli
kosninga með ákvæðum um þjóðaratkvæðagreiðslur.
3. Færa almenningi beinna vald til breytinga á stjórnarskrá með ákvæði
um hvernig stjórnarskrá er breytt milli kosninga.

Hér sjáum við auðvitað þann áherslumun sem er á jafnaðarstefnunni annars vegar og varðstöðu Íhaldsins um völd og sérshagsmuni hins vegar. Það er mikilvægt að þessu sé til haga haldið.

Yfir þessum fullnaðarsigri gleðjast þér ósegjanlega núna og ganga stoltir til þeirrar kosningabaráttu sem nú stendur yfir. Verði þeim að góðu.

 

Hugmyndafræðileg endurnýjun nauðsynleg

Eftirfarandi pistill eftir mig birtist á vefmiðlum í dag:

Árið 1978 var merkilegt ár fyrir margra hluta sakir í sögu landsins eins og fram kom í greinarkorni Helga Ólafssonar, formanns kjördæmissamtaka ungra Sjálfstæðismanna í Suðurkjördæmi, sem birtist á vef Eyjafrétta og á eyjar.net 9. apríl sl. Margt er líkt með því herrans ári og yfirstandandi ári. Þetta eru bæði ár mikilla breytinga. Þess vegna saknaði ég þess í upptalningu Helga á markverðum atburðum frá 1978 að hann skyldi ekki geta þess að það ár unnu vinstri flokkarnir mikinn kosningasigur. Eftir þann mikla kosningasigur vinstri flokkanna settist Jóhanna Sigurðardóttir á þing í fyrsta sinn og þar situr hún enn eins og Helgi bendir réttilega á. Árið 1978 naut Jóhanna Sigurðardóttir trausts fólksins í landinu og það gerir hún enn - og það hefur aukist frekar en hitt á þessum rúmu þrjátíu árum.  

Fólkið brást en ekki stefnan - hálmstrá Íhaldsins

Það er misskilningur Sjálfstæðismanna, að búsáhaldabyltingin svokallaða hafi eingöngu snúist um að kalla nýtt fólk til starfa. Sú bylting snerist ekki síður um kröfuna um ný og breytt vinnubrögð, nýja hugmyndafræði, opið og skilvirkt stjórnkerfi og uppgjör við frjálshyggju og græðgisvæðingu síðustu ára undir forystu Sjálfstæðisflokksins. Jóhanna Sigurðardóttir hefur ekki brugðist trausti eða trúnaði fólksins í landinu og því treystir það henni til að leiða endurreisnina - hvað sem langri setu á Alþingi líður. Það mætti jafnvel ganga svo langt að segja að það sé beinlínis vegna verka hennar og framgöngu á Alþingi á þessum rúmu þrjátíu árum að fólk treystir henni til áframhaldandi góðra verka.

Ástæðan fyrir því að Sjálfstæðismenn, eins og Helgi, skilja þetta ekki er m.a. sú að Sjálfstæðisflokkurinn komst að þeirri gagnmerku niðurstöðu á landsfundi sínum að fólkið hafi brugðist en ekki flokkurinn eða stefnan. Þeirra niðurstaða var s.s. sú að Geir Hilmar Haarde, Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, Davíð Oddsson, Björn Bjarnason, Ragnheiður Elín Árnadóttir, Árni Johnsen og fleira gott Sjálfstæðisfólk auk samstarfsmanna úr öðrum flokkum beri persónulega ábyrgð á hruninu. Almenningur virðist hins vegar ekki alveg ætla að fallast á þessa söguskýringu Íhaldsins enda sér hvert mannsbarn að sú efnahagslega kollsteypa, sem skekið hefur landið, verður ekki skrifuð á nokkra einstaklinga - heldur er hér um að ræða hugmyndafræðilegt gjaldþrot frjálshyggjunnar - hins hugmyndafræðilega grunns Sjálfstæðisflokksins.

Afsögn upphaf endurskipulagningar

Persónulegar ábyrgðir virðast reyndar vera leiðarstefið í hrunadansi Íhaldsins þessa dagana enda tók fyrrverandi formaður flokksins, Geir H. Haarde, einn á sig alla ábyrgð vegna tugmilljóna styrkveitinga frá FL Group og Landsbankanum korteri fyrir gildistöku laga sem bönnuðu slíka styrki til stjórnmálaflokka. Aðstoðarmaður Geirs á þeim tíma - og náinn samstarfsmaður hans í pólitík um árabil - var Ragnheiður Elín Árnadóttir, núverandi þingmaður Sjálfstæðisflokksins í Kraganum en hún hefur tekið við sæti þeirra Kragamanna af Árna M. Mathiesen á lista Sjálfstæðismanna í Suðurkjördæmi. Að fá nýjan fallhlífarframbjóðanda úr Kraganum er kannski annað dæmi um „endurnýjun" á lista Sjálfstæðismanna í Suðurkjördæmi - hver veit?

Hinn mikli áhugi Helga á oddvita Samylkingarinnar í Suðurkjördæmi, Björgvini G. Sigurðssyni er athyglisverður. Það er ágætt og eðlilegt að Helgi skuli hafa áhuga á honum vegna þess að með afsögn sinni og brottvikningu stjórnar Fjármálaeftirlitsins hóf Björgvin G. Sigurðsson nauðsynlega endurskipulagningu á íslensku fjármálaumhverfi. Þannig skapaðist grundvöllur fyrir endurreisn trúverðugleika íslensks fjármálakerfis. Það er í raun þakkarvert að því sé til haga haldið af mönnum eins og Helga Ólafssyni.

Nýir leikmenn - sama leikkerfið

Af því að Helga er umhugað um endurnýjun er vert að velta því fyrir sér að hann þarf að leita niður í 4. sætið á lista þeirra Sjálfstæðismanna til þess að finna dæmi um verðuga endurnýjun á framboðslistanum - og til þess að finna glæsilegan fulltrúa Eyjamanna. Augljóst er af hverju Helgi hoppar yfir fyrstu tvö sætin á listanum - a.m.k. hvað varðar viðmiðin um nauðsyn endurnýjunar í íslenskri pólítík. En meginþunginn í málflutningi Sjálfstæðismanna virðist vera sá að nóg sé að benda á ný andlit, nýtt fólk - bara eitthvað nýtt.

            Hvað sem allri endurnýjun líður hjá Sjálfstæðisflokknum þá hefur engin hugmyndafræðileg endurnýjun átt sér stað hjá flokknum. Flokkurinn telur að nóg sé að skipta nokkrum gömlum leikmönnum út af sem ekki hafa staðið sig - að þeirra eigin mati - og setja nýja og „ferska" leikmenn á völlinn í þeirra stað. Þeir hyggjast þó áfram byggja á sama leikkerfinu - og reyndar að stórum hluta á sömu leikmönnunum sbr. fyrstu tvö sætin í Suðurkjördæmi. Leikkerfið byggir á sömu hugmyndafræði og Sjálfstæðisflokkurinn hefur fylgt á valdastóli sínum síðastliðin átján ár - hugmyndafræði frjálshyggjunnar, sem beðið hefur algjört skipbrot - ekki bara á Íslandi heldur á heimsvísu. Hugmyndir Sjálfstæðismanna um uppgjör og endurnýjun vegna efnahagshruns af völdum stefnu flokksins til átján ára birtast því með nýju andliti í 4. sæti á lista þeirra í Suðurkjördæmi. Þrátt fyrir þessa „miklu endurnýjun" Íhaldsins er margt sem bendir til að vinstra vorið frá 1978 muni endurtaka sig 25. apríl nk.

 

Árni Rúnar Þorvaldsson

Skipar 7. sæti á lista Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi

Skýr peningamálastefna er grundvöllur endurreisnar

Í nóvember á síðasta ári voru samþykkt á Alþingi neyðarlög þar sem stjórnvöldum var heimilað að taka yfir rekstur bankanna og komið var á gjaldeyrishöftum til þess að koma í veg endanlegt hrun gjaldmiðilsins. Til þess að styðja enn frekar við bakið á hinni lemstruðu krónu vegna veikingar hennar síðustu vikur voru viðbætur við gjaldeyrishöftin samþykktar með hraði í þinginu fyrir skemmstu. Hin langdregna útför krónunnar hefur verið öllum til ama og leiðinda.

Niðursveiflan  á Íslandi er tvíþætt, annars vegar bankakreppa - hluti af hinum alþjóðlega vanda - og hins vegar gjaldeyriskreppa og hún gerir aðstæður okkar frábrugðnar þeim löndum sem við berum okkur saman við. Þó má ekki gleyma því að banka - og fjármálakreppan sem skekur heiminn hefur komið sérstaklega illa við Íslendinga, þar sem hér hrundi eitt stykki bankakerfi, sem hafði vaxið svo fiskur um hrygg að íslenska ríkið gat aldrei staðið undir erlendum skuldbindingum bankanna. Bankarnir áttu ekki trúverðugan bakhjarl vegna þess að þeir höfðu vaxið svo hratt og mikið án þess að Seðlabankinn hefði byggt upp nægjanlegar varnir ef illa áraði á mörkuðum. Hvort sem um var að kenna glannaskap bankamanna og svokallaðra útrásarvíkinga eða andvaraleysi eftirlitsstofnana stjórnvalda, þá er ljóst að menn stefndu lengi sofandi að feigðarósi.

Það er t.d. mjög athyglisvert að árið 2005 var íslenska bankakerfið orðið það stærsta í heimi ef miðað er við hlutfall af landsframleiðslu og bakhjarlinn var örmynt og alltof lítill gjaldeyrisvarsjóður Seðlabankans. Þegar hér var komið sögu hefði maður haldið að einhverjar viðvörunarbjöllur hefðu átt að klingja þannig að hvert mannsbarn myndi heyra til þeirra en það gerðist ekki - því miður. Þvert á móti hélt kerfið áfram að blása og tútna út án þess að eftirlitsstofnanir reyndu að hægja á vextinum eða efla varnirnar og sú blanda af mistökum og glannaskakp gat bara farið á einn veg - þann sem við horfum nú upp á og erum að berjast við í dag.

Að vara við eða bregðast við

Því var alla tíð haldið að fólki að einkavæðing bankanna 2003 hefði leyst úr læðingi ótrúlegan kraft, sem væri öllu samfélaginu til heilla - og allir myndu njóta góðs af. Bankarnir og fyrirtæki þeim tengd lögðust í útrás - EES samningurinn gerði þeim það kleift - og margir Íslendingar fylgdust stoltir með strandhöggi hinna nýju íslensku víkinga. Margir fylltust stolti þegar þeir horfðu á þessu athafnaglöðu og framtakssömu menn sem nýttu sér þau tækifæri sem heimurinn hafði upp á að bjóða og skutu öðrum - að því er virtist - ref fyrir rass.

En niðurstaðan - hin harða lending - hefur reynst mörgum þung í skauti og ljóst er að aðgerðir og athafnir þessara sömu manna, sem áður voru dáðir og hvattir áfram, hafa haft skelfilegar afleiðingar á lífsafkomu margra heimila og fyrirtækja í landinu. Kannski voru eftirlitsstofnanirnar sem áttu að gæta almannahagsmuna of litaðar af andrúmslofti aðdáunar og skorti því nauðsynlegt sjálfstraust og bjargráð til þess að taka á þessum öra vexti bankanna. En það var sannarlega hlutverk þeirra.

Það að fyrrverandi formaður bankastjórnar Seðlabankans skuli koma fram með þá söguskýringu að hann einn hafi varað við því sem gerðist í haust en að allir aðrir hafi skellt við skollaeyrum er hrein móðgun við almenning vegna þess að hans hlutverk var að bregðast við en ekki bara að vara við.

Skýr framtíðarsýn

Hin kreppan, sem gerir stöðu Íslands enn verri en annarra þjóða, er sú djúpa og erfiða gjaldeyriskreppa sem þjóðin stendur frammi fyrir. Enginn þeirra þjóða, sem við berum okkur saman við, hefur þurft að takast á við aðra eins gjaldeyriskreppu og við horfum nú upp á. Gjaldeyriskreppan hefur leitt flestum það fyrir sjónir - og þeir taka nú undir sjónarmið Samfylkingarinnar - að íslenska krónan getur ekki verið framtíðargjaldmiðill þjóðarinnar. Til þess séu sveiflur á gengi hennar of miklar með tilheyrandi búsifjum fyrir allan almenning og fyrirtæki. Til þess að skjóta styrkum stoðum undir íslenskt efnahagslíf verðum við að fá öflugan gjaldmiðil sem hægt er að treysta á. En ekki  eru allir sammála um leiðirnar að því að fá nothæfan gjaldmiðil fyrir þjóðina.

Samfylkingin er í raun eini flokkurinn með skýra áætlun í þessum efnum. Aðrar flokkar skila auðu þar sem þeir viðurkenna flestir að ekki sé að hægt að stóla á krónuna til framtíðar án þess að bjóða upp á raunhæfar lausnir til framtíðar. Stefna Samfylkingarinnar er hins vegar mjög skýr, hefja aðildarviðræður við ESB strax með það að markmið að verða fullgildir meðlimir í myntbandalagi Evrópusambandsins. Aðildarsamningur verður lagður fyrir þjóðina í þjóðaratkvæðagreiðslu - um það eru reyndar allir sammála.

Hvernig menn ætla að haga peningamálum þjóðarinnar til framtíðar er stærsta spurningin sem stjórnmálaflokkarnir verða að svara í yfirstandandi kosningabaráttu. Vegna þess að án skýrrar og trúverðugrar peningamálastefnu er hætt við að sú endurreisn, sem allir stefna að, verði endasleppt.

Þeir flokkar sem skorast undan því að svara þessari mikilvægustu spurningu kosingabaráttunnar eru að bregðast kjósendum.